.jpg)
Η Κρήτη είναι ένα νησί όπου σε κάθε σπιθαμή της ξεπηδά η αρχαία ιστορία. Από την Κνωσό και τη Φαιστό μέχρι τις σπηλιές του Δία, ο επισκέπτης μπορεί να ταξιδέψει στον πολιτισμό των Μινωιτών. Ένα τέτοιο εντυπωσιακό σπήλαιο είναι το ΣπήΛαιο του Ψυχρού, το Δικταίο Άντρο (η Σπηλιά του Δία), το οποίο βρίσκεται σε ύψος 1.025 μέτρα, στη βόρεια πλαγιά της οροσειράς Δίκτης στο Οροπέφιο Λασιθίου.
Σύμφωνα με τον μύθο στο Δίκταιον Άντρον βρήκε καταφύγιο η Ρέα προκειμένου να κρυφτεί απο τον Κρόνο και να γεννήσει τον Δία, τον οποίο (σύμφωνα με έναν άλλο μύθο) τον ανέθρεψε η αίγα Αμάλθεια, η οποία ήταν Νύμφη. Οι Κουρήτες με τα όπλα τους κάλυπταν το κλάμα του Δία, έτσι ώστε να μην τον βρει ο Κρόνος. Επίσης, όπως υποστηρίζεται από έναν άλλον μύθο, στο σπήλαιο αυτό μετέφερε ο Δίας την Ευρώπη, όταν την απήγαγε απο τη Φοινίκη.
Η λατρεία στο Δίκταιον Άντρον ξεκινά πιθανότατα απο την Πρωτομινωική περίοδο (2800-2300 π.Χ.). Ωστόσο, τα σημαντικότερα ευρήματα τοποθετούνται κατά τη Μεσομινωική περίοδο (1800 π.Χ.) και μετά. Οι πιστοί χρησιμοποιούν το σπήλαιο ως την γεωμετρική (8ος αιώνας π.Χ.) και αρχαϊκή περίοδο (7ος -6ος αιώνας π.Χ.), οι οποίοι αφιέρωναν ειδώλια θεών, ζώων, πελέκεις, όπλα και άλλα.
Φτάνοντας στο Ψυχρό ο επισκέπτης συναντά ένα ανηφορικό μονοπάτι, το οποίο τον οδηγεί στην είσοδο του σπηλαίου. Δ.jpg)
εξιά υπάρχει ένας προθάλαμος (42χ19 μ.), το Άνω Σπήλαιο. Εκεί υπήρχε ένας ορθογώνιος βωμός με ύψος 1 μέτρο και φτιαγμένος απο αργολιθοδομή. Νεολιθικά όστρακα, πρωτομινωικές ταφές (2800-1200 π.Χ.), αναθήματα της Μεσομινωικής περιόδου (2200-1550 π.Χ.), καθώς και πήλινα ειδώλια, λίθινα αγγεία και μικροί βωμοί με επιγραφές Γραμμικής Α γραφής ανακαλύφθηκαν στο τμήμα αυτό του σπηλαίου. Στο βορειότερο τμήμα του προθαλάμου αναπτύσσεται χαμηλός θάλαμος. Σε αυτόν βρέθηκε ένας ακανόνιστος περίβολος με δάπεδο λιθόστρωτο σε ορισμένα μέρη, που σχημάτιζε ένα είδος τεμένους.
.jpg)
Στο Κατώτερο Σπήλαιο (χωρισμένο σε πέντε μικρά και μεγαλύτερα διαμερίσματα) βρίσκεται μία μικρή λίμνη και τεράστιοι σταλαγμίτες και σταλακτίτες. Η μεγάλη αίθουσα (84χ38 μ.) είναι κατωφερής, στο βάθος αριστερά υπάρχει ένας μικρός θάλαμος, το "Λίκνον του Δία" και δεξιά ένας μεγαλύτερος θάλαμος (25χ12 μ.), χωρισμένος σε δύο τμήματα. Στο ένα τμήμα υπάρχει μία μικρή λίμνη και στο άλλο ένας εντυπωσιακός σταλακτίτης, "Ο Μανδύας του Δία". Στο Κατώτερο Σπήλαιο ανακαλύφθηκαν ειδώλια ζώων, χάλκινα εργαλεία, μαχαίρια, βέλη, αναθηματικοί διπλοί πελέκεις, ξυράφια, λεπίδες, σφραγιδόλιθοι, κοσμήματα, χάλκινα ειδώλια, που παριστάνουν άνδρες και γυναίκες σε λατρευτικές στάσεις και χάλκινα πλακίδια, που εικονίζουν νέους ανδρες που κουβαλούν ζώα ως προσφορές στη θεότητα.
Όλες αυτές οι ανακαλύψεις βρίσκονται στο Μουσείο Ηρακλείου και το Ashmolean Museum της Οξφόρδης.
