Ποιος από εμάς δεν ξέρει τον Πινόκιο; Δεν "ξενύχτησε" με τις αταξίες του και δεν υποσχέθηκε ότι δεν θα πει ψέμματα για να μην μεγαλώσει η μύτη του; Ο Πινόκιο είναι ένα απο τα πιο δημοφιλή παραμύθια και έγινε ακόμα πιο δημοφιλές όταν έγινε ταινία απο την Disney. Ωστόσο, "Οι περιπέτειες του Πινόκιο" είναι ένα παραμύθι όχι μόνο για παιδιά, είναι ένα παραμύθι και για μεγάλους. Ο Carlo Collodi με τις περιπέτειες του Πινόκιο, οι οποίες αρχικά εκδόθηκαν σε μία εφημερίδα το 1881 και δύο χρόνια αργότερα (1883) σε βιβλίο, είχε ως στόχο την αποτύπωση της ζωής εκείνη την περίοδο στην Ιταλία. Να τονίσει τα κακώς κείμενά της και να προωθήσει την σπουδαιότητα της εκπαίδευσης και της μόρφωσης.
Βρισκόμαστε λίγα χρόνια μετά την ενοποίηση της Ιταλίας, η οποία προσπαθεί να βρει την εθνική της ταυτότητα και συνείδηση. Κύρια χαρακτηριστικά η φτώχεια, η αναφαλβατισμός, η ανέχεια, η μιζέρια, η εκμετάλλευση των αδυνάτων, η επιβολή των δυνατών - πλουσίων και ένα ανεπαρκές έως και απόν σύστημα δικαιοσύνης. Σε αυτή την εξαθλιωμένη κοινωνία "γεννιέται ο Πινόκιο. Ο ξυλουργός Τζεπέτο φτιάχνει απο ένα ξύλο που μιλάει μίκρη μαριονέτα, η οποία επιθυμεί διακαώς να γίνει αληθινό παιδί. Ο Πινόκιο ξεκινάει τη ζωή του με στόχο να γίνει αληθινό αγοράκι, όμως η ανευθυνότητά του, ο εγωισμός του, η αφέλειά του, τον παρασύρουν σε επικίνδυνες καταστάσεις, καταστάσεις που λίγο θα λήψουν να του στερήσουν τη ζωή.
Ο Πινόκιο, αν και έχει καλή καρδιά, παρασύρεται εύκολα από όλους εκείνους που του τάζουν ότι θα έχει μία εύκολη ζωή, ότι δεν θα κουράζεται στο σχολείο, δεν θα ταλαιπωρείται με δουλειά και όλα θα του έρχονται χωρίς δυσκολίες. Οι συμβουλές του πατέρα του "από το ένα αυτί μπαίνουν, από το άλλο βγαίνουν". Ο Πινόκιο έχει αρχικά δίπλα του τον Γρύλο, ο οποίος τον συμβουλεύει να μην αφήσει το σχολείο, να μην παρακούσει τον πατέρα του, όμως με ένα σφυρί τον βγάζει απο τον δρόμο του. Ο Γρύλος, συμβολίζει πιθανότατα τη συνείδηση του Πινόκιο, τις αναστολές του για το αν αυτό που πάει να κάνει είναι σωστό, παρόλα αυτά το δέλεαρ της εύκολης ζωής είναι μεγάλο και ο Πινόκιο εξαφανίζει τον Γρύλο και ξεκινάει την περιπλάνησή του στον κόσμο.
Στο ταξίδι αυτό θα συναντήσει την κουτσή Αλεπού, τον "τυφλό" Γάτο", τον διευθυντή του τσίρκου, τον Μικρό Κύριο, τον .......... πρόσωπα που θα προσπαθήσουν να τον εκμεταλλευτούν, να τον κοροϊδέψουν, να τον παραπλανήσουν. Και θα τα καταφέρουν, γιατί ο Πινόκιο είναι αφελής και εγωιστής συγχρόνως. Και ενώ πολλές φορές διαβάζοντας τις περιπέτειές του,σκέφτεσαι "Μα τι κακό παιδί, του αξίζει μία τιμωρία", στο τέλος σκέφτεσαι ότι ίσως μόνο μέσα απο όλα αυτά που πέρασε, με τις αποφάσεις του, και ζώντας την απόλυτη ελευθερία - έτσι όπως ο ίδιος πίστευε - ο Πινόκιο θα καταλάβει τι πραγματικά αξίζει στην ζωή. Και αυτό ενισχύεται με την καλή Νεράιδα, η οποία πάντα τον συγχωρεί και του δίνει μία δεύτερη ευκαιρία, με τον γυμνοσάλλιαγκα, το Κοράκι και την Κουκουβάγια.
Οι περιπέτειές του Πινόκιο προκαλούν θλίψη, απογοήτευση, αλλά και ελπίδα. Ο Πινόκιο μας εξοργίζει, αλλά και μας προκαλεί να τον αγαπήσουμε. Ο Carlo Collodi με την μαριονέτα του τόνισε την αξία της εκπαίδευσης. Σε όλη την ιστορία οι συμβουλές αυτών που αγαπούν τον Πινόκιο είναι να πάει σχολείο, ο πατέρας του πουλάει το μοναδικό του πανωφόρι για να του πάρει το Αλφαβητάριο. Και εδώ σκεφτόουν την παροιμία μας "Άνθρωπος αγράμματος, ξύλο απελέκητο". Και μπορεί ο Πινόκιο να ήταν πελεκημένο ξύλο, ωστόσο παρέμενε ξύλο καθώς ήταν αγράμματος, γνωστικά και συναισθηματικά.
Επίσης, παρατηρούμε ότι ο Collodi δεν τονίζει τόσο το ψέμα και την μύτη που μεγαλώνει. Μάλιστα, παρατηρούμε ότι 2-3 φορές το πολύ μεγάλωσε η μύτη του, ενώ σε άλλα ψέματα που έλεγε δεν συνέβαινε τίποτα (ψέματα κατ' ανάγκην, που δεν βλάπτουν κανέναν). Και αυτό γιατί, όπως προαναφέρθηκε, ο Collodi δεν θέλει να τονίσει μόνο τις επιπτώσεις του ψέματος, αλλά κυρίως να θίξει την φτώχεια της εποχής, την εξαθλίωση και την έλλειψη ουσιαστικής εκπάιδευσης. Οι συνέπειες των πράξεών μας είναι πιο ουσιαστικές όπως το ότι μεγαλώνει η μύτη με ένα ψέμα. Οι συνέπειες του αναλφαβητισμού και των επιπόλαιων επιλογών μας, είναι η μοναξιά. Ο Πινόκιο μόνο όταν μένει ολομόναχος και αβοήθητος συνειδητοποιεί πόσο κακό έκανε στον πατέρα του και στον εαυτό του με τις πράξεις του. Μόνο τότε και αφού μαθαίνει τι σημαίνει αληθινή αγάπη και την προσφέρει σε όλους, μόνο τότε γίνεται αληθινό αγόρι!
"Οι περιπέτειες του Πινόκιο" είναι ένα παραμύθι για την αγάπη, την αφέλεια, τον εγωισμό, την αξία της μάθησης, είναι ένα παραμύθι για την ανθρωπιά!!!
