Η Άλις Ράιτ, ελπίζοντας να ξεφύγει από την ασφυκτική ζωή της στην Αγγλία τη δεκαετία του 1930, παίρνει την παράτολμη απόφαση να παντρευτεί τον όμορφο Αμερικανό Μπένετ Βαν Κλιβ και να τον ακολουθήσει σε μια μικρή πόλη του Κεντάκι, η οποία, ωστόσο, δεν αργεί να διαψεύσει τις προσδοκίες της. Έτσι, όταν απευθύνεται κάλεσμα στις γυναίκες της περιοχής να συμμετάσχουν στην Έφιππη Βιβλιοθήκη, μια πρωτοβουλία της Έλινορ Ρούζβελτ, της Πρώτης Κυρίας των ΗΠΑ, για διανομή βιβλίων σε ευάλωτους και απομονωμένους πολίτες, η Άλις λαμβάνει μέρος με ενθουσιασμό.
Εκεί θα βρει μια κοινότητα ξεχωριστών γυναικών, ενώ η επικεφαλής της βιβλιοθήκης, η ετοιμόλογη και χειραφετημένη Μάρτζερι, θα γίνει σύντομα η σημαντικότερη σύμμαχός της. Παρόλο που, για να εκπληρώσουν την αποστολή τους, οι Έφιππες Βιβλιοθηκάριοι αντιμετωπίζουν όλων των ειδών τις προκλήσεις, σ’ ένα τοπίο που κόβει την ανάσα με την ομορφιά του αλλά δε συγχωρεί απροσεξίες, είναι αφοσιωμένες στο έργο τους: να προσφέρουν βιβλία σε όσους δεν είχαν ποτέ πρόσβαση σ’ αυτά και να αλλάξουν ζωές.
Οι περιπέτειές τους –και οι περιπέτειες των αγαπημένων τους αντρών– συνθέτουν ένα αξέχαστο δράμα βασισμένο σε αληθινά γεγονότα. (από το οπισθόφυλλο του βιβλίου).
Όσοι έχετε διαβάσει βιβλία της Τζότζο Μόϊς γνωρίζετε πολύ καλά πως δεν χρειάζεται συστάσεις. Η συγγραφέας είναι μάστερ στις δυνατές συγκινητικές ιστορίες που τραυματίζουν την καρδιά και την ψυχή μας. Το ίδιο κάνει και το νέο της βιβλίο με τίτλο «Αστέρια στο σκοτάδι» που κυκλοφόρησε φέτος, από τις εκδόσεις Ψυχογιός. Κι απλά το λάτρεψα.
Η Άλις Ράιτ, μια λυγερόκορμη Αγγλίδα, μεγαλωμένη στα πούπουλα και πολύ αντισυμβατική για την εποχή και για τους γονείς της, παίρνει της απερίσκεπτη απόφαση να παντρευτεί, έναν σχεδόν άγνωστο για εκείνην νεαρό, τον Αμερικανό Μπένετ Βαν Κλιβ, που τα θερμά γράμματα του και η σύντομη γνωριμία τους, της υπόσχεται μια διαφορετική ζωή στην μακρινή Αμερική. Η Άλις γεμάτη ελπίδες κι όνειρα για μια πιο ελεύθερη ζωή, μακριά από τα πρέπει της αγγλικής κοινωνίας και τις συνεχόμενες επικρίσεις των γονιών της, ακολουθεί τον σύζυγο της σε μια μικρή πόλη του Κεντάκι. Παρόλα αυτά, ο ονειρικός κόσμος που φαντάζεται δίπλα στον άντρα της, καταρρέει, όταν έρχεται αντιμέτωπη με την σκληρή πραγματικότητα της υπαίθρου και της συζυγικής ζωής.
Η Άλις, σπρωγμένη από την παρορμητικότητα της και ως ένα μέσο για να βγει επιτέλους από την ανιαρή, σχεδόν νεκρική ζωή που της επιφύλασσέ ο γάμος με τον Βαν Κλιβ, θα συμμετάσχει στην Έφιππη Βιβλιοθήκη, μια κίνηση της Πρώτης Κυρίας των ΗΠΑ, Έλινορ Ρούζβελτ. Στόχος της βιβλιοθήκης είναι να μεταφέρει και να διανέμει δωρεάν βιβλία, ποικίλου περιεχομένου, σε φτωχούς, ευάλωτους, αναλφάβητους επί το πλείστων κι απομονωμένους πολίτες της περιοχής. Ωστόσο αυτό που δεν περίμενε η Άλις, είναι ότι μέσα στην βιβλιοθήκη θα συναντήσει, θα δεθεί και θα βοηθήσει άτομα που όχι μόνο θα αλλάξουν την κοσμοθεωρία της, μα θα χαράξουν και το δικό τους ανεξίτηλο μονοπάτι, στην ψυχή της.
Τι να πρωτοπώ για αυτό το βιβλίο; Όσες λέξεις και να γράψω και πάλι δεν θα μπορέσω να σας περιγράψω το πόσο πολύ μου άρεσε, το πόσο πολύ συγκινήθηκα από τους χαρακτήρες και την σκληρή, άδικη πολλές φορές ζωή που αντιμετώπιζαν. Η ιστορία της Τζότζο Μόϊς που βασίζεται γύρω από την αληθινή ιστορία του προγράμματος των Έφιππων Βιβλιοθηκών, ξεχειλίζει από κακουχίες, πατριαρχικά μυαλά, από ανελέητους ανθρώπους που θα κάνουν το παν, για να γίνει το δικό τους, όμως είναι γεμάτο από αγάπη, φροντίδα, τρυφερότητα, ελπίδα και μια φιλία που δένει μέσα από τις κακουχίες και τα βάσανα.
Δεν θα μιλήσω για την γραφή της συγγραφέως. Είναι μία από της αγαπημένες μου με διαφορά πλέον. Θα σας πω όμως για τις εξωπραγματικές περιγραφές των τοπίων. Των μοναχικών εκείνων βουνών που η Άλις και όλες οι κοπέλες από την Έφιππη Βιβλιοθήκη διέσχιζαν τέσσερις φορές την εβδομάδα για να παραδώσουν τα βιβλία τους. Βουνά αφιλόξενα, πολλές φορές παγωμένα μα γεμάτα θαλπωρή από όλους εκείνους που έμεναν στις πλαγιές τους. Πολλές φορές σχεδόν μύριζα την νοτισμένη γη, τον αέρα που περνούσε μέσα από το δάσος κουβαλώντας μαζί του τα αρώματα των δέντρων. Θα ήθελα κι εγώ να δω, τα μοναδικά ηλιοβασιλέματα που αντίκρυζε η Άλις και η Μάρτζερι καβάλα στο άλογο τους, όταν ο ήλιος έκανε δειλά την εμφάνιση του, πίσω από της κορυφές των κρύων βουνών, χαρίζοντας τις πολύτιμες ηλιαχτίδες του σε όλη την πλάση.
Και οι χαρακτήρες. Τόσο διαφορετικοί μα και τόσο όμοιοι μεταξύ τους. Άνθρωποι που μοχθούν καθημερινά για να τα φέρνουν βόλτα, που έχουν μάθει την ανελέητη ζωή της υπαίθρου, πως να σκύβουν το κεφάλι στον πλούσιο και δυνατό. Άνθρωποι που έβρισκαν ψήγματα ελπίδας μέσα από την καταστροφή και τις κακουχίες. Οι ήρωες της συγγραφέως είναι άνθρωποι αληθινοί, βασανισμένοι, μα απόλυτα μοναδικοί.
Παρόλο που η Άλις λίγο, πολύ είναι η πρωταγωνίστρια του βιβλίου, η Μάρτζερι με κέρδισε αμέσως. Η Μάρτζερι Ο’ Χέιρ είναι μια γυναίκα που δεν συμβιβάζεται με το κλίμα και τα πρέπει της εποχής. Μεγαλωμένη μέσα σε ένα κακοποιητικό περιβάλλον, έχει μάθει από πολύ μικρή να τα βγάζει πέρα μόνη της. Δεν υποτάσσεται σε κανέναν κανόνα, δεν σκύβει το κεφάλι σε κανέναν άντρα, πόσο μάλλον σε εκείνους που την υποτιμούν εξαιτίας του φύλου της και δεν την σέβονται. Είναι περήφανη, ξεροκέφαλη, σκληρή όσο τα βουνά που αγαπάει και ψυχρή μέχρι να την γνωρίσεις. Και μόλις κερδίσεις την συμπάθεια της, θα αντικρίσεις τον άλλον της εαυτό, εκείνον που κρύβει την τρυφερότητα που στερήθηκε, εκείνον που νοιάζεται ακόμα και για το πιο αδύναμο πλάσμα, που μοιράζει ίσες και δίκαιες ευκαιρίες σε όλους. Εκείνον που δεν προσκυνάει το κεφάλαιο, αλλά παλεύει για τους κατατρεγμένους. Η Μάρτζερι βαδίζει στη ζωή, κρίνοντας τους ανθρώπους από τις πράξεις και την καρδιά τους. Γι’ αυτήν, λευκός ή έγχρωμος, πλούσιος ή φτωχός, άντρας ή γυναίκα, είναι όλοι ίσοι.
Έχουμε και την Άλις, μια κοπέλα που όπως έγραψα και πριν, έχει μεγαλώσει στα πούπουλα. Δεν γνωρίζει από κακουχίες, φτώχεια και πείνα. Η διαφορετική ζωή στο Κεντάκι, την χτυπάει σαν κεραυνός, ωστόσο καταφέρνει να ενσωματωθεί στην μικρή κοινωνία του Μπέιλιβιλ όσο κι αν της βάζουν τρικλοποδιές και εμπόδια οι κάτοικοι του. Αποφασίζει να μπει στην Έφιππη Βιβλιοθήκη, για να ξεφύγει από την βαρετή ζωή που επικρατεί μέσα στην έπαυλη των Βαν Κλιβ. Γίνεται γρήγορα αγαπητή και συμπαθής από τις άλλες βιβλιοθηκάριους, εξαιτίας της παράξενης προφοράς της, του αστραφτερού χαμόγελου της και της γλυκιάς αύρας που την ακολουθεί. Ακόμα και πολίτες που παραλαμβάνουν τα βιβλία, την δέχονται πολύ γρήγορα. Γιατί η Άλις, δεν βλέπει ψυχρούς ανθρώπους, αλλά πονεμένες καρδιές, βασανισμένες, που προσφέρουν από το υστέρημα τους, για το καλύτερο του συνανθρώπου τους, ανθρώπους που παλεύουν με αρρώστιες και πείνα κι όμως πάντα έχουν ένα χαμόγελο κι έναν καλό λόγο για να σου χαρίσουν. Η Άλις δένεται με τον καθέναν τους ξεχωριστά, προσφέρει την βοήθεια της σε όποιον την χρειάζεται, είναι εκεί για την χήρα, για τα ορφανά, για όσους χρειαστούν λίγη από την ζεστασιά της.
Είναι ένας από τους χαρακτήρες που έχουν την μεγαλύτερη εξέλιξη στο βιβλίο. Από τα σαλόνια μαθαίνει γρήγορα να ανταπεξέρχεται στην ζωή του Κεντάκι. Όσα προβλήματα κι αν αντιμετωπίζει στο σπιτικό της, τα κρατάει κλεισμένα βαθιά μέσα της, μέχρι που καταλαβαίνει πως η ζωή που άφησε στην Αγγλία, γεμάτη από τις υποδείξεις των γονιών τους και η συνεχής απογοήτευση τους για το άτομο της, την ακολουθεί και στην Αμερική. Κι αποφασίζει να αλλάξει και να διεκδικήσει αυτά που θέλει η καρδιά της.
Το ρομαντικό στοιχείο που υπάρχει στην ιστορία, δένει άρρηκτα και βοηθάει στην συνέχιση της πλοκής. Μου άρεσε ο πιο ευάλωτος εαυτός της Μάρτζερι που έβγαινε στην επιφάνεια μ’ ένα κοίταγμα του Σβεν αλλά και το αθώο και δειλό φλερτ ανάμεσα στην Άλις και τον Φρεντ.
Ένας χαρακτήρας που με δυσκόλεψε λίγο να συνδεθώ μαζί του, ήταν ο Μπένετ, ο σύζυγος της Άλις. Αν και στην αρχή μας παρουσιάζεται σαν ένας θερμός, ρομαντικός άντρας, τουλάχιστον έτσι τον βλέπει η σύζυγος του, στην πορεία καταλήγει ένα άβουλο πλάσμα, που υπακούει τον πλούσιο μπαμπά του, δεν επεμβαίνει στην κακοποίηση μέσα στο σπίτι του κι απλά σκύβει το κεφάλι. Ένιωσα μία στάλα συμπάθειας λίγο προς το τέλος, όταν εμφανίζεται σαν από μηχανής θεός και προσφέρει στοιχεία για ένα σημαντικό πρόβλημα που αντιμετωπίζει η Μάρτζερι. Αλλά ως εκεί.
Η Τζότζο Μόϊς μέσα από το βιβλίο της, καταφέρνει να θίξει αρκετά ζητήματα της εποχής, όπως η υποβαθμισμένη θέση της γυναίκας, ο ρατσισμός λόγο φύλου και χρώματος, η κακοποίηση και η ενδοοικογενειακή βία, η εργασιακή εκμετάλλευση και πολλά άλλα. Αν και το δραματικό στοιχείο παίρνει τα πρωτεία, μέσα στην ιστορία, δεν γίνεται καθόλου κουραστικό. Αντίθετα η συγγραφέας μέσα από τις αντιξοότητες που καλούνται να αντιμετωπίσουν οι ήρωες της, αναδεικνύει την ομορφιά της φιλίας, την αποφασιστικότητα για την διεκδίκηση ενός καλύτερου μέλλοντος, την σημασία της δικαιοσύνης και της ανθρωπιάς ακόμα κι όταν όλα γύρω μας είναι βυθισμένα στο σκοτάδι.
Ένα από τα πολλά μηνύματα του βιβλίου, που θα κρατήσω, σαν άνθρωπος που αγαπά την λογοτεχνία, είναι πως η ανάγνωση και κατ’ επέκταση τα βιβλία, παίζουν πολύ σημαντικό ρόλο στην ζωή μας. Πολλές φορές εξαιτίας ενός βιβλίου, θα γνωρίσουμε άτομα που θα αλλάξουν την ζωή μας. Ένα βιβλίο μπορεί να καθορίσει την πορεία μας σε αυτή την κοινωνία, το ποιοι είμαστε και το τι θέλουμε. Ένα βιβλίο μας ανεβάζει ψυχολογικά ή μας κατεβάζει, μα πάντα μέσα στις σελίδες του θα βρούμε λύσεις στα προβλήματα που αντιμετωπίζουμε. Είναι φάροι στα πιο πυκνά σκοτάδια κι λαμπερά αστέρια στον ουρανό. Κι όπως τα κορίτσια της Έφιππης Βιβλιοθήκης του Μπέιλιβιλ, με ένα βιβλίο μπορείτε να χαρίσετε ελπίδα και φως σε όσους τα αναζητούν.
Το μυθιστόρημα «Αστέρια στο σκοτάδι» είναι ένα από αυτά τα βιβλία. Διαβάστε το και θα με θυμηθείτε.
