«Μαθήματα πτώσης» είναι ο τίτλος από το πρώτο βιβλίο της Αθηνάς Καμάτσου που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πηγή. Είχα ακούσει τόσα πολλά για την πένα της Αθηνάς που έπρεπε να διαβάσω κι εγώ κάποιο βιβλίο της πάση θυσία. Και Θεέ μου, χαίρομαι απίστευτα που το έκανα. Αν και με τα «Μαθήματα Πτώσης» η Αθηνά Καμάτσου κάνει το συγγραφικό της ντεμπούτο στον κόσμο της λογοτεχνίας, δεν φαίνεται καθόλου ότι είναι το πρώτο δημοσιευμένο έργο! Και θα καταλάβετε τι εννοώ στη συνέχεια.
Η Έλενα είναι μια δεκαεφτάχρονη κοπέλα που έχει περάσει τα πάνδεινα στη ζωή της, μετά τον χαμό του αγαπημένου της πατέρα, η Έλενα βυθίζεται στην θλίψη και στους δαίμονες που την κυνηγούν. Επιπλέον η διαρκής μάχη που δίνει ο μικρός της αδερφός, με την ταυτότητα του και οι συνεχείς καταχρήσεις του μεγάλου της αδερφού, την φέρνουν ένα βήμα πριν την αυτοκτονία. Ωστόσο λίγα δευτερόλεπτα, πριν κάνει το μεγάλο βήμα προς το κενό, μια νεανική αντρική φωνή θα την σταματήσει, δίνοντας της λόγο για να συνεχίσει να ζει και να μάχεται με τον μεγαλύτερο της εχθρό, την μανιοκατάθλιψη.
Αυτή είναι μέσες άκρες η υπόθεση του βιβλίου. Για αρχή θα ήθελα να αναφέρω πως ενώ γνώριζα την μανιοκατάθλιψη σαν έννοια μόνο, δεν είχα ποτέ σκεφτεί πως είναι να ζεις μαζί της. Μέσα από την ιστορία της Έλενας, όχι μόνο έμαθα, αλλά την ένιωσα και στο πετσί μου. Η συγγραφέας δίνει πολλές πληροφορίες για την ψυχική αυτή αρρώστια, ο αναγνώστης την ζει μέσα από τα μάτια της Έλενας τόσο παραστατικά, που πολλές φορές έπιασα τον εαυτό μου να βουρκώνει για τα όσα τραβούσε η κοπέλα, από το άστατο μυαλό της.
Η ιστορία που μας παρουσιάζει η Αθηνά, είναι πολύ ρεαλιστική. Εκτός από την μανιοκατάθλιψη, καταπιάνεται και με άλλα θέματα, όπως ο εκφοβισμός σε όλες τους τις μορφές, η κακοποίηση, ο εθισμός και η ομοφυλοφιλία. Αν και βάζοντας τα όλα αυτά μαζί, το βιβλίο ίσως σας φανεί κάπως βαρύ ή παραφουσκωμένο, δεν είναι. Η Αθηνά Καμάτσου καταφέρνει να διατυπώσει τόσο όμορφα και μεστά τις σκέψεις, τα βιώματα και τα παθήματα των ηρώων της, που θα γυρνάτε τις σελίδες σαν τρελή για να μάθετε την κατάληξη τους. Πολλές φορές θα μπείτε στα παπούτσια των ηρώων, θα αναρωτηθείτε κι εσείς οι ίδιοι πως θα πράττατε στην θέση τους. Θα εύχεστε η απώλεια και η θλίψη που βιώνουν, να μην χτυπήσουν ποτέ την πόρτα σας.
Το βιβλίο είναι αρκετά ωμό σε κάποια σημεία. Η Αθηνά Καμάτσου δεν κρύβεται πίσω από ωραιοποιημένες παρουσιάσεις, επικίνδυνων καταστάσεων. Γράφει τα πράγματα όσο σκληρά είναι κι αυτό το στοιχείο είναι που με κέρδισε από την πρώτη στιγμή. Ναι μεν η ιστορία δεν είναι ευχάριστη, είναι πραγματική γροθιά στο στομάχι, ωστόσο η συγγραφέας καταφέρνει να υφάνει την ιστορία της, τόσο δεξιοτεχνικά που όλο το βιβλίο κυλάει αβίαστα. Όσο αργά κι αν το διάβασα, έφτασα γρήγορα στο τέλος. Και ναι, ήθελα κι άλλο.
Αγαπημένος χαρακτήρας για εμένα, εκτός από την Έλενα, ήταν ο Άλεξ. Ο Άλεξ, ο μικρότερος αδερφός της ηρωΐδας μας, καλείται να αντιμετωπίσει όχι μόνο όλους εκείνους που τον εκφοβίζουν στο σχολείο, γιατί πολύ απλά δεν μπορούν να τον δεχτούν όπως είναι, αλλά και την κακοποίηση μέσα στο ίδιο του το σπίτι. Ένα σπίτι που υποτίθεται πως θα ήταν ένα μέρος θαλπωρής και ζεστασιάς, αντιθέτως είναι ένα κολαστήριο. Ήθελα μόνιμα να τον πάρω μια αγκαλιά και να μην τον αφήσω ποτέ. Παρόλη την απώλεια στη ζωή του, τα βάσανα, την συναισθηματική και σωματική κακοποίηση που περνάει, ήταν ένας χαρακτήρας που δεν το έβαζε κάτω με τίποτα. Έβλεπε πάντα το φως μέσα από το σκοτάδι. Μου άρεσε η κατάληξη που είχε ο ήρωας του Άλεξ και χάρηκα που έστω στο τέλος βρήκε την γαλήνη.
Η Έλενα, η μεγάλη πρωταγωνίστρια του βιβλίου είναι ένα μάθημα, ψυχικής δύναμης για όλους μας. Παρόλο που το μυαλό της, της παίζει αρκετά παιχνίδια, της βάζει αρκετές τρικλοποδιές, δεν πτοείτε. Όσο η μανιοκατάθλιψη την ρίχνει, τόσο βρίσκει τρόπους να σηκώνεται και να απαιτεί για λίγο φως. Ήταν ένας τόσο δυνατός χαρακτήρας, γεμάτος αγάπη για όλους ανεξαιρέτως, που θα μείνει χαραγμένη στην μνήμη μου, για αρκετό καιρό ακόμα. Η αγάπη της για την ζωή, η ατελείωτη αισιοδοξία που την πλημμυρίζει, η καλοσύνη και η στήριξη που δείχνει σε όλους, ακόμα και όταν είναι όλα χάλια μέσα της, είναι μερικά από τα στοιχεία που την διαμορφώνουν. Αν και μόλις δεκαεφτά χρόνων, κουβαλάει μέσα της τόση σοφία κι ωριμότητα που με άφησαν με το στόμα ανοικτό.
Λάτρεψα το πόσο αβίαστα εξελίχθηκε η σχέση της με τον Στέφανο, που παρόλο τα προβλήματα που τους χτυπούσαν ανελέητα εκείνοι δεν το έβαλαν κάτω. Μου άρεσε που ο Στέφανος, αντί να το βάλει στα πόδια, μπροστά στα ψυχολογικά προβλήματα της Έλενας, έμεινε εκεί και στάθηκε βράχος δίπλα της, δίνοντας της, το χέρι του για να σηκωθεί, δείχνοντας της πιο ήταν το καλύτερο για εκείνην.
Δύο πράγματα με ενόχλησαν κάπως στο βιβλίο. Πρώτον, ήταν η θεία Σόφι. Την βρήκα όχι απλά απαράδεκτη, αλλά άθλια. Εκτός του ότι δεν γνώριζε τι γινόταν σπίτι της, δεν την βλέπουμε ποτέ να παίρνει μέρος και να στηρίζει τα ανίψια της. Είναι δυνατόν, να υπάρχει κακοποίηση μέσα στο ίδιο σου το σπίτι κι εσύ να μην δίνεις δεκάρα; Να έχεις τρεις εφήβους υπό την εποπτεία σου κι αντί να τους δώσεις όλη αυτή την αγάπη και την στήριξη που χρειάζονται εσύ να δίνεις βάση στη δουλειά σου;
Το δεύτερο είναι το τέλος. Δεν είναι ότι δεν μου άρεσε, απλά (ακολουθούν σπόιλερ οπότε όσοι δεν το έχετε διαβάσει καλό είναι να μην συνεχίσετε την ανάγνωση του άρθρου) από το ταξίδι στο Άμστερνταμ, μέχρι την επιστροφή της Έλενας στην Ελλάδα, πέντε χρόνια μετά, ένιωσα πως έγιναν όλα πολύ γρήγορα. Θα ήθελα περισσότερες λεπτομέρειες ως προς την νέα σχέση του Στέφανου με την Δήμητρα, τι ήταν αυτό που τον έριξε στην αγκαλιά της, αφού η Δήμητρα είναι ένας χαρακτήρας που βλέπουμε για μια πολύ σύντομη στιγμή και δεν βοηθούσε και τόσο στην πλοκή και στην εξέλιξη της ιστορίας.
Για το τέλος θα ήθελα να προσθέσω πως η Αθηνά Καμάτσου, είναι μια πολλά υποσχόμενη συγγραφέας. Σαν αναγνώστρια χαίρομαι απίστευτα όταν έρχομαι σε επαφή με τέτοιες πένες. Πένες που έχουν πολλά να δώσουν. Έμεινα έκπληκτη από την γραφή της Αθηνάς, το πόσο ώριμη και συγκεντρωμένη είναι, πως οι λέξεις της χαράσσονται για πάντα στην καρδιά του αναγνώστη. Ότι κι αν γράψει αυτό το κορίτσι είμαι σίγουρη πως θα είναι καταπληκτικό. Διαβάστε τα Μαθήματα Πτώσης, διαβάστε τις ιστορίες της Αθηνάς Καμάτσου και θα με θυμηθείτε!
