Όσοι έχετε διαβάσει έργα της Τζότζο Μόις, γνωρίζετε πως στο τέλος των βιβλίων της, τα μάτια σας θα είναι βουρκωμένα, η καρδιά σας βαριά από θλίψη και χαρά συνάμα και θα παρακαλείτε κι εσείς, να νιώσετε (αν δεν έχετε ήδη νιώσει) έναν έρωτα τόσο μεγάλο. Γιατί η Τζότζο Μόις, ξέρει πως να γράφει για ανυπέρβλητους έρωτες, που ξεπερνάνε κάθε εμπόδιο, κάθε δυσκολία. Για έρωτες που μένουν χαραγμένοι στις καρδιές μας, ίσως και για πάντα.
Με «Το τελευταίο γράμμα από τον εραστή σου», που κυκλοφορεί από της εκδόσεις Ψυχογιός, τα πράγματα τα έκανα λίγο ανάποδα. Είδα την ταινία (σας την συστήνω!) και αργότερα ανακάλυψα πως ήταν μεταφορά βιβλίου. Έτσι δεν θα μπορούσα παρά να διαβάσω αυτό το υπέροχο μυθιστόρημα που χάραξε την καρδιά μου ανεξίτηλα.
Η ιστορία μας πηγαίνει στο Λονδίνο, όταν μια δημοσιογράφος, η Έλι Χάουορθ, ανακαλύπτει κάποια ερωτικά γράμματα στο αρχείο της εφημερίδας όπου δουλεύει. Σε αυτές τις επιστολές, ένας άντρας, ζητά από την ερωμένη του, να εγκαταλείψει τον άντρα της και να τον ακολουθήσει. Πίσω στο 1960, η Τζένιφερ Στέρλινγκ, μετά από ένα αυτοκινητιστικό δυστύχημα, ξυπνάει χωρίς μνήμη, στο κρεβάτι ενός νοσοκομείου. Οι άνθρωποι που αποκαλούνται οικογένεια και φίλοι της, αν και χαίρονται που η Τζένιφερ ζει, της κρύβουν πράγματα για το ποια ήταν πριν το δυστύχημα. Η κυρία Στέρλινγκ, συνεχίζει την ζωή της από εκεί που την άφησε, νιώθοντας μια άλλη. Το κενό που αισθάνεται στην καρδιά της, κάνει την ζωή της δύσκολη. Μέχρι που ανακαλύπτει τυχαία, ένα κρυμμένο γράμμα στην ντουλάπα της, που κάνει την καρδιά της να σκιρτήσει ξανά.
Η Τζότζο Μόις ακροβατεί ανάμεσα στο παρόν και στο παρελθόν, μέσα από δύο ερωτικές ιστορίες, τόσο ίδιες μα και τόσο διαφορετικές μεταξύ τους. Η Έλι και η Τζένιφερ, είναι δύο γυναίκες, από δύο διαφορετικές εποχές, που όμως μοιράζονται τους ίδιους προβληματισμούς και δυσκολίες. Το πάθος που νιώθουν, είναι συνδεδεμένο με τον πόνο και την κοινωνική κατακραυγή που αντιμετωπίζουν οι σχέσεις τους.
Παρόλο που το βιβλίο, διαδραματίζεται ανάμεσα σε δύο χρονικές περιόδους, δεν είναι καθόλου κουραστικό. Ο αναγνώστης θα διαβάσει για τις κοινωνικές διαφορές των δύο αυτών εποχών, τον ρόλο της γυναίκας στον έρωτα, τότε και σήμερα και τι αντίκτυπο είχε στη ζωή μιας παντρεμένης γυναίκας, μία παράνομη σχέση.
Είμαι σίγουρη ότι θα λατρέψετε και θα ταυτιστείτε με τους χαρακτήρες της συγγραφέως, στο έπακρο. Είναι τόσο ρεαλιστικοί, τόσο γεμάτοι αντιφατικά συναισθήματα, που δεν μπόρεσα να νιώσω, παρά συμπόνια για τις ατέλειες τους, περήφανη για τους κανόνες που σπάνε, θέλοντας έστω κι έτσι να διεκδικήσουν το δικαίωμα τους στη ζωή και τον έρωτα. Ναι δεν δικαιολογώ την καταπάτηση των όρκων ενός γάμου, όμως δεν υποστηρίζω και τις θρησκευτικές ενώσεις από συμφέρον, ή από κοινωνική/οικογενειακή πίεση.
Η Τζένιφερ, μου έκανε περισσότερη εντύπωση από την Έλι. Η Τζένι, είναι μια γυναίκα «στολίδι». Πρέπει να στέκεται δίπλα στον άντρα της αξιοπρεπώς και να τον βγάζει ασπροπρόσωπο στις κοσμοπολίτικες του υποχρεώσεις. Δεν της επιτρέπεται να έχει άποψη για τα κοινωνικά δρώμενα. Δουλειά της είναι το νοικοκυριό και το να κάνει παιδιά. Επιβιώνει, σε έναν γάμο που την κάνει να ασφυκτιά, αλλά δεν παραπονιέται. Συμβιβάζεται με τον Λόρενς. Τον ευχαριστεί για όσα της προσφέρει, μα νιώθει εγκλωβισμένη μαζί του. Όταν ξυπνάει σε εκείνο το απρόσωπο, αποστειρωμένο δωμάτιο του νοσοκομείου, είναι εντελώς χαμένη, εκτός τόπου και χρόνου. Έχει την ανεπαίσθητη αίσθηση πως κάπου έπρεπε να βρίσκεται πως κάτι δεν πάει καλά. Το κενό που υπάρχει μέσα της, αδυνατεί να γεμίσει, ακόμα κι όταν παίρνει εξιτήριο. Ακόμα κι όταν όλοι την καθησυχάζουν πως τα πράγματα θα πάνε καλά.
Κι όμως, όταν η Τζένιφερ είναι με τον Άντονι, τον εραστή της, βλέπουμε έναν εντελώς διαφορετικό χαρακτήρα. Μια γυναίκα γεμάτη δύναμη. Μια γυναίκα που ανοίγει τα φτερά της στο άγνωστό. Αγαπάει με πάθος, δίνεται ψυχή τε και σώματι. Γνωρίζει πως η σχέση της με τον Άντονι, δεν έχει μέλλον, αλλά αυτό, δεν την εμποδίζει από το να παλέψει με νύχια και με δόντια για τον άνθρωπο που αγαπάει.
Από την άλλη, η Έλι, είναι εντελώς διαφορετική περίπτωση. Είναι μια διαλυμένη γυναίκα που παλεύει με τα αισθήματα που νιώθει για έναν παντρεμένο άντρα. Γνωρίζει πως η σχέση τους δεν είναι επιτρεπτή. Πως τα λιγοστά ψίχουλα που της προσφέρει ο Τζον, δεν είναι τίποτα, μπροστά σε αυτά που μπορεί να ζήσει, αν ελευθερωθεί από την παρουσία του. Ωστόσο, αντί να απαγκιστρωθεί από μια μονόπλευρη, καταδικασμένη κατάσταση, εκείνη αρπάζεται πιο γερά από τον Τζον. Εθελοτυφλεί, μπροστά στα πραγματικά γεγονότα, τις προειδοποιήσεις των κολλητών της και βουλιάζει ολοένα στο βούρκο. Η ανακάλυψη των γραμμάτων του Άντονι, προς την Τζένιφερ, θα ανοίξει μια μικρή χαραμάδα ελπίδας, στην καταθλιπτική ζωής της.
Ας μιλήσουμε τώρα και για τους άντρες αυτές της ιστορίας. Άντονι, Λόρενς, Ρόρι και Τζον. Ο Άντονι είναι ένας δημοσιογράφος, επιρρεπής στο αλκοόλ και στις δεσμευμένες γυναίκες. Γράφει με το ίδιο πάθος με το οποίο ζει. Όταν γνωρίζει την Τζένιφερ, σχηματίζει λάθος εντύπωση για το άτομο της. Είναι πεπεισμένος πως, είναι άλλη μία υπάκουη όμορφη γυναίκα, άβουλη, χωρίς απόψεις κι αισθήματα. Σύντομα θα ανακαλύψει πως κάνει λάθος. Θα προσπαθήσει να ζητήσει συγγνώμη από την νεαρή γυναίκα και να αλλάξει τον τρόπο με τον οποίο τον βλέπει. Κι αυτή του η προσπάθεια, θα τον κάνει να την ερωτευτεί δυνατά κι απόλυτα. Για τον Άντονι δεν έχω να προσθέσω κάτι άλλο. Είναι ένας χαρακτήρας απόλυτα ειλικρινής, που τον διαβάζεις σαν ανοιχτό βιβλίο. Τα γράμματα του με συγκίνησαν τόσο πολύ, που με εξέπληξε το γεγονός πως μια γυναίκα, η συγγραφέας σε αυτήν την περίπτωση, μπήκε στην θέση ενός αντρικού μυαλού τόσο όμορφα, χωρίς να φαίνεται ότι είναι φτιαχτό και κατασκευασμένο.
Ο Λόρενς τώρα, ο άντρας της Τζένιφερ, είναι λίγο μυστηριώδεις για εμένα. Δεν μπορούσα να καταλάβω, όσο κι αν το σκεφτόμουν, γιατί ένας άντρας, προτιμάει να ζει με μια γυναίκα που δεν τον αγαπάει, να την εξευτελίζει δημόσια κι ιδιωτικά, να γίνεται περίγελος, από το να την αφήσει ελεύθερη. Είναι ωραίος, πλούσιος, πετυχημένος. Μπορεί να έχει όποια γυναίκα θελήσει κι όμως εκείνος επιμένει σε έναν αποτυχημένο γάμο, κάνοντας και την δική του και την ζωή της Τζένιφερ, δυστυχισμένη. Τον βρήκα πολύ σκληρό κι απόλυτο σε κάποια σημεία κι ενώ είχε όλα τα δίκια του κόσμου, (άλλωστε ήταν το θύμα αν το καλοσκεφτούμε) η συμπεριφορά του είναι παράλογη.
Ο Τζον για μένα, είναι αχαρακτήριστος. Θα με ρωτήσετε τώρα, τι διαφορά έχει ο Τζον από τον Άντονι; Ο ένας έχει παράνομη σχέση όντας παντρεμένος, ο άλλος τα μπλέκει με παντρεμένη. Θα σας πω, πως ο Άντονι δείχνει την αγάπη του και παλεύει για την Τζένιφερ. Ο Τζον δεν το κάνει. Δεν είναι ξεκάθαρος ως προς το τι θέλει από την Έλι. Δεν στέκεται ούτε για ένα δευτερόλεπτο να αναρωτηθεί πως θα ένιωθε εκείνη ή η γυναίκα του. Τον Ρόρι, από την άλλη τον βρήκα πολύ γλυκό με έξυπνο χιούμορ αν και θα έπρεπε να μην τα βάζει τόσο εύκολα κάτω, όσον αφορά τα αισθηματικά.
Διαβάζοντας το μυθιστόρημα, η συγγραφέας κατάφερε να μου περάσει πολλά και σημαντικά μηνύματα. Ένα από αυτά είναι και η αποξένωση της τεχνολογίας. Τα φλογερά παθιασμένα γράμματα του Άντονι, αντιπαραβάλλονται με τα απρόσωπα κι αδιάφορα του Τζον. Ναι η τεχνολογία μας βοηθάει να έχουμε μια πιο γρήγορη κι εύκολη επαφή, αλλά κατά πόσο επηρεάζει την ποιότητα της ίδιας της επικοινωνίας; Σίγουρα ένα sms είναι ταχύτατο, αλλά που πήγε εκείνη η αδημονία και η λαχτάρα, του να πάρεις στα χέρια σου ένα γράμμα από το ερωτικό σου ενδιαφέρον;
Κλείνοντας, θα ήθελα να πω άλλη μια φορά πως η Τζότζο Μόις, είναι μια συγγραφέας που ξέρει να γράφει δυνατές, συγκινητικές, ιστορίες αγάπης. Με ήρωες, άλλοτε ευτυχισμένους, άλλοτε δυστυχισμένους, που όμως έχουν μεγαλείο στην ψυχή. Είναι οπλισμένοι με θάρρος και με μια τολμηρή καρδιά που ξέρει να αποδέχεται τις αλλαγές και τις δυσκολίες στην ζωή. Που βγαίνουν νικητές μέσα από τα βάσανα που τους επιφυλάσσει η μοίρα τους. Που ζουν στο τώρα, στο σήμερα κι αρπάζουν κάθε δυνατή κι αδύνατη ευκαιρία στην αγάπη. Που την διεκδικούν και την εξυψώνουν. Και το βιβλίο «Το τελευταίο γράμμα από τον εραστή σου» είναι μια τέτοια ιστορία.
Καλή σας ανάγνωση!
