Τι θα μπορούσε άραγε να κρύβει η Ιωάννα που βρέθηκε ένα βήμα πριν τον θάνατο στα χωράφια από τον Άγγελο Δημητρίου; Και γιατί απέφευγε να αποκαλύψει το όνομά της και την ιστορία της;
Μια ιστορία που ξεκινάει το 1919 με τη φυγή της οικογένειάς της από τη Ρωσία, παρακολουθεί την άνοδο του ναζισμού τη δεκαετία του τριάντα, περνάει από τον αιματηρό Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, την Αντίσταση, τα στρατόπεδα συγκέντρωσης και τα πολύπαθα χρόνια του διχασμένου Βερολίνου.
Η Ιωάννα στις περισσότερες εκείνες δύσκολες περιόδους είναι αναγκαστικά παρούσα: να πολεμήσει, να πονέσει, να αγαπήσει, να χαθεί στον κυκεώνα των τραγικών γεγονότων που την κυνηγούν σαν ερινύες; Θα έχει τη δύναμη να τις δαμάσει; (Από το οπισθόφυλλο του βιβλίου)
Δεν είμαι δεινή αναγνώστρια ιστορικών/κοινωνικών βιβλίων, ωστόσο που και που ανακαλύπτω μικρά διαμαντάκια που θα έπρεπε να έχουν μεγαλύτερη απήχηση στο αναγνωστικό κοινό. Ένα από αυτά τα βιβλία, είναι και το «Δαμάζοντας τις ερινύες» από την συγγραφέα Γεωργία Αντωνίου – Γιαννιώτη, που κυκλοφορεί από τις αγαπημένες εκδόσεις Κάκτος.
Η αρχή με αυτό το βιβλίο έγινε, όταν η συνεργάτιδα μου, Χρυσή Σίσυ Αγγελίδου, ανέβασε την δική της άποψη για το βιβλίο στο site μας aisthisis.gr. Και όταν η Σίσυ προτείνει ένα βιβλίο, είναι εγγύηση. Οπότε αφού μου κέντρισε το ενδιαφέρον, έπρεπε να το αποκτήσω. Σε αυτό το σημείο θα ήθελα να ευχαριστήσω τις εκδόσεις και την κ. Μαρία Κουκουβίνου, για το αντίτυπο.
Το βιβλίο ξεκινάει κάπως αινιγματικά την χρονιά του 1997, με τον ήρωα μας, τον Άγγελο να ξυπνάει, ταραγμένος για να ανακαλύψει ένα βομβαρδισμένο τοπίο στο δωμάτιο του. Η συγγραφέας σε αυτό το πρώτο κεφάλαιο μας δίνει μερικά στοιχεία για το τι πρόκειται να ακολουθήσει. Όχι όμως αρκετά, γιατί αμέσως μετά, κάνουμε ένα μεγάλο ταξίδι στο παρελθόν και συγκεκριμένα, μας μεταφέρει στην Ρωσία του 1919, στην επανάσταση των Μπολσεβίκων και της εργατικής τάξης, εναντίων των τσάρων.
Εκεί, ο Στέφανος Καραδήμας, ένας Ελληνορώσος επιχειρηματίας με δαιμόνιο μυαλό, μπαίνει στο στόχαστρο των επαναστατών. Παρόλη την μεγάλη και φανερή υποστήριξη που έχει ο Στέφανος προς τους επαναστάτες, η ρήξη μεταξύ τους έρχεται, όταν εκείνος αποφασίζει ναι μεν να δωρίσει όλη του την περιουσία στο κίνημα τους, αλλά να κρατήσει δε, το σπίτι που διέμενε με την οικογένεια του, αψηφώντας το ψήφισμα της 25ης Οκτωβρίου, όπου καταργούσε όλες τις ιδιοκτησίες και οι τίτλοι περνούσαν στο κράτος. Η φυγή που ακολούθησε την απόφαση αυτή του Στέφανου και ο κατατρεγμός του, κόστισαν την ζωή ενός πολύ αγαπημένου του ανθρώπου, της γυναίκας του Ζανέτ.
Η συγγραφέας μας μεταφέρει και πάλι, αυτή την φορά στην Ολλανδία, το 1921, όπου ο αναγνώστης θα γίνει μάρτυρας, στον βασανιστικό έρωτα που θα βιώσει ο Κωνσταντίνος, γιος του Στέφανου Καραδήμα. Και μετέπειτα, στο 1936, στη Γερμανία, όπου εκεί θα παρακολουθήσουμε, την αιτία και την αφορμή, που οδήγησαν τον Κωνσταντίνο και την Οντίλ, την σύζυγο του, σε μια δεύτερη φυγή.
Κι αν νομίζετε πως τα ταξίδια τελείωσαν εδώ, κάνετε λάθος. 1940 και 1943, στην δική μας πια Ελλάδα, που βαριανασαίνει κάτω από τον Γερμανικό κλοιό, η Ιωάννα, η κεντρική ηρωίδα του βιβλίου, περνάει τις πόρτες του Άουσβιτς και βιώνει από πρώτο χέρι, τις φρικαλεότητες που συνέβησαν στο μαρτυρικό στρατόπεδο συγκέντρωσης. Με το στόμα σφαλιστό και την απεριόριστη ψυχική δύναμη που έχει, καταφέρνει να αντέξει τα βασανιστήρια, μα όχι όμως και τις τύψεις που θα τις επιτεθούν με την μορφή των Ερινύων, λίγο αφότου ο πόλεμος αρχίσει να καταλαγιάζει.
600 σελίδες και κάτι παραπάνω και ούτε μία φορά, δεν ένιωσα να κουράζομαι, με την ιστορία. Η αγωνία κατακλύζει τον αναγνώστη τόσο απόλυτα, που δεν θα καταλάβετε πότε φτάσατε στο τέλος του βιβλίου. Εισχωρώντας με μαεστρία, στα γεγονότα του ολοκαυτώματος, η συγγραφέας, ρίχνει φως σε άγνωστες πτυχές του και ξεδιπλώνει μπροστά στα μάτια των αναγνωστών συνταρακτικά γεγονότα, της πιο σκοτεινής, ίσως, εποχής της ανθρωπότητας.
Σε όλη την ανάγνωση του βιβλίου, ένα ερώτημα βασάνιζε το μυαλό μου: ως πότε το κακό θα θριαμβεύει; ως πότε η δυστυχία θα στέφετε νικήτρια απέναντι στην ελπίδα και το φως; Γιατί αν κάτι που ξεχειλίζει από το βιβλίο περισσότερο, είναι το αίσθημα της ελπίδας που διακατέχει όλους τους ήρωες της κυρίας Γιαννιώτη. Ήρωες που βγαίνουν νικητές ακόμα και στις πιο μεγάλες θηριωδίες, που ερωτεύονται, θυσιάζονται και πιστεύουν σε μια καλύτερη μέρα. Σε ένα πιο λαμπρό μέλλον.
Το βιβλίο «Δαμάζοντας τις ερινύες» δεν έχει σε τίποτα να ζηλέψει, από άλλα γνωστότερα, βιβλία ξένων συγγραφέων. Ενθουσιάστηκα με την γραφή της κ. Γιαννιώτη, δεινοπάθησα με τους ήρωες της, ερωτεύτηκα, πόνεσα, τρομοκρατήθηκα, μα στο τέλος μπόρεσα να διακρίνω την ελπίδα μέσα από το σκοτάδι…
