1890
Ο Αθανάσιος Πέρναθ είναι ένας διαµαντοτεχνίτης που ζει στο Γκέτο της Πράγας, δουλεύοντας επάνω σε κάθε είδους αντίκα. Από τη µια στιγµή στην άλλη αρχίζει να ταξιδεύει σε παράξενα όνειρα και σε ένα από αυτά, ένας άγνωστος του φέρνει ένα βιβλίο του οποίου το εξώφυλλο χρειάζεται επισκευή. Ο Πέρναθ το διαβάζει άθελά του και από τότε πραγµατικότητα και φαντασία γίνονται ένα. Βλέπει αλλόκοτα οράµατα, αλλοπρόσαλλες φιγούρες χορεύουν µπροστά στα µάτια του και φτάνει στο σηµείο να βλέπει το πρόσωπο του περιβόητου Γκόλεµ γύρω του.
Μέσα σε αυτό το χάος οραµάτων, παραισθήσεων και µαγείας, διάφορες φιγούρες θα εµφανιστούν γύρω του για να τον βοηθήσουν ή να τον βλάψουν. Ο Ζουάχ του περιγράφει το παρελθόν της συνοικίας, ο Χιλέλ και η Μίριαµ τον βοηθούν να κατανοήσει τον εσωτερικό του εαυτό, ενώ ο Βάσερτρουµ θέλει µάλλον το κακό του. Ανάµεσα σε αυτούς και τους υπόλοιπους χαρακτήρες, κάνει ανά διαστήµατα φευγαλέα την εµφάνισή της η Ροζίνα, µια δεκατετράχρονη πόρνη που ταράζει µε τα κόκκινα µαλλιά της κάθε αρσενικό της πόλης.
Η πραγµατικότητα και το όνειρο εισβάλλουν το ένα µέσα στο άλλο, µε διάχυτο εσωτερισµό και την τερατώδη µορφή του Γκόλεµ, άυλη και υλική, υπαρκτή και φευγαλέα, απτή και απροσδιόριστη να δεσπόζει στο βάθος της σκοτεινής Πράγας. Ένα βιβλίο-σταθµός στον κόσµο του Fantasy, που ενέπνευσε αµέτρητους ανά τον κόσµο δηµιουργούς. (Οπισθόφυλλο)
Λάτρεψα την σκοτεινή, γοτθική γραφή του Gustav Meyrink, όταν πέρυσι τέτοια εποχή πάνω κάτω, διάβασα το μυθιστόρημα του Η νύχτα των Μαγισσών. Οι εκδόσεις Πηγή, φέρνουν για άλλη μια φορά, ένα από τα έργα του, στο ελληνικό αναγνωστικό κοινό και δεν μπορούσα παρά να σας γράφω για «Το Γκόλεμ».
Μεταφερόμαστε στο 1890, στο Γκέτο της Πράγας, όπου ο Αθανάσιος Πέρναθ, ένας διαμαντοτεχνίτης, ζει εκεί, δουλεύοντας ήσυχα και χωρίς να ενοχλεί κανέναν. Ώσπου πέφτει στα χέρια του, ένα μάλλον αλλόκοτο βιβλίο που χρειάζεται, επισκευή. Ο Πέρναθ, περίεργος για την φύση και το περιεχόμενο του βιβλίου, κάνει το μοιραίο λάθος, να το διαβάσει και τότε ένα παράξενο ταξίδι, όπου τα όνειρα, η φαντασία και η πραγματικότητα περιπλέκονται και γίνονται ένα. Και σαν να μην έφταναν όλα αυτά, ο Αθανάσιος, αρχίζει να πιστεύει πως σε όποια μεριά της Πράγας κι αν κοιτάξει, το περιβόητο Γκόλεμ είναι εκεί και τον παρακολουθεί.
Σαγηνευτικό, ατμοσφαιρικό, ζοφερό, είναι μόνο μερικές από τις λέξεις που θα χρησιμοποιούσα για να χαρακτηρίσω το έργο του συγγραφέα. Από τους μπαρόκ δρόμους της Πράγας μέχρι τα κακοφωτισμένα σοκάκια της εβραϊκής συνοικίας, ο συγγραφέας μας συστήνει, παράξενους, αλλόκοτους ανθρώπους, που περιφέρουν το φτωχό κουφάρι τους, στις κακόφημες ταβέρνες και τα πορνεία της πόλης. Άνθρωποι απλοί, που ονειρεύονται, τον έρωτα, τον πόθο, τα χρήματα. Που μοχθούν για ένα κομμάτι ψωμί μα παράλληλα, αγαπούν την ζωή τους και τρέμουν, στην σκέψη πως το Γκόλεμ, η κοντή φιγούρα του τεχνητού ανθρώπου, που κατασκευάστηκε από κάποιον ραβίνο, ζει στα υπόγεια της Παλιάς Συναγωγής και μπορεί ανά πάσα στιγμή, να βρεθεί μπροστά τους.
Αν και σε κάποια σημεία, η γραφή του συγγραφέα, μου φάνηκε ταραχώδης και κάπου με μπέρδευε, μου άφηνε συνεχώς την αίσθηση, ότι κάτι παραμονεύει στην επόμενη παράγραφο, στην επόμενη σελίδα, στο επόμενο κεφάλαιο. Ο Meyrink είναι αυθεντία στο παιχνίδι των σκιών. Εκεί που ο αναγνώστης διαβάζει ένα απλό φαινομενικό συμβάν, για να μετατραπεί μερικές γραμμές πιο κάτω, στον απόλυτο εφιάλτη, στους πιο σκοτεινούς δαίμονες που θα στοιχειώσουν και το πιο θαρραλέο μυαλό.
Μου φάνηκε λίγο δύσκολο σαν βιβλίο και θα πρότεινα και μια δεύτερη ανάγνωση σε κάποιον που ίσως δεν κατανόησε κάποια σημεία. Τουλάχιστον στην περίπτωση μου βοήθησε αρκετά ένα δεύτερο πέρασμα. Ωστόσο, ακόμα να καταλάβω, ποιον σκοπό στην πλοκή εξυπηρετούσε το ίδιο το γκόλεμ, αν και δεν με πείραξε καθόλου η παρουσία του.
Ένα βιβλίο που μπερδεύει την φαντασία με την πραγματικότητα, τα όνειρα με τον υπαρκτό κόσμο, τόσο αριστοτεχνικά που ο αναγνώστης αναρωτιέται και ο ίδιος αν αυτό που ζει, είναι αλήθεια η ψέμα. Ο Gustav Meyrink δεν απογοητεύει ποτέ και σας τον συστήνω.
