«Ήμουν έντεκα όταν πέθανα. Όταν με σκότωσαν, δηλαδή.
Δεν ξέρω αν µου λείπει η ζωή µου. ∆εν είχα και καµία ευτυχισµένη ζωή, βέβαια. Αλλά ήθελα να έχω γονείς. Σαν όλα τα άλλα κορίτσια. Κι ας µην ήµουν σαν αυτά. Ποτέ δεν µοιάζαµε. Ίσως επειδή κανένα τους δεν σκότωσε τη µαµά του, όπως έκανα εγώ.
Τα παιδιά δεν πρέπει να πεθαίνουν. Ειδικά µε τον τρόπο που σκοτώθηκα εγώ. Τα παιδιά πρέπει να γελάνε, να ζεσταίνονται από σφιχτές αγκαλιές, να τρώνε παγωτό, να διαβάζουν βιβλία και να τα ζουν. Όπως διάβαζα κι εγώ τότε. Κι ας µην τα έζησα. Κι αφού δεν µου έµεινε ζωή, τώρα έχω µόνο την ιστορία της.
Αν µπορούσες να ζήσεις ξανά και ξανά, έχοντας το ίδιο όνοµα, την ίδια καρδιά, το ίδιο σώµα, θα επέλεγες να ήσουν εσύ; Θα αγαπούσες ξανά µε τον ίδιο τρόπο, τους ίδιους ανθρώπους;
Ένα συγκινητικό βιβλίο γεμάτο ανατροπές!» (οπισθόφυλλο).
Όταν είδα τον τίτλο υπέθεσα ότι θα μιλούσε για τον ψυχολογικό θάνατο ενός παιδιού, για την κακοποίηση που ενδεχομένως να περνούσε στην οικογένειά του, ίσως την εκμετάλλευση που μπορεί να υφίστατο, ακόμα και σχολικό εκφοβισμό. Συγκλονίστηκα όταν συνειδητοποίησα ότι πρόκειται για την ιστορία της μικρής Σοφίας, η οποία όντως έχει πεθάνει. Και διαβάζοντας την ιστορία της συγκλονίστηκα ακόμα πιο πολύ όταν διαπίστωσα ότι η μικρή Σοφία πέθανε και ψυχικά και σωματικά. Πραγματικά είναι από τις λίγες φορές που ένα βιβλίο με κάνει να σκέφτομαι για μέρες! Να σκέφτομαι πόσο αδρανής είμαι σαν πολίτης του κόσμου, να σκέφτομαι τι πρέπει να κάνω, να κάνουμε όλοι μας, για να μην υπάρχουν παιδιά σαν την Σοφία. Η μικρή Σοφία ήρθε και με συνεπήρε μέσα στην ζωή της. Μια ζωή δύσκολη. Μια ζωή γεμάτη εγκατάλειψη, πόνο, αδικία και τελικά θάνατο.
Η φωνή μέσα στο σκοτάδι λέει στην Σοφία να διαλέξει ποια στιγμή από την ζωή της θα άλλαζε, δίνοντάς της μία ευκαιρία να αλλάξει τη ζωή των ανθρώπων που εμφανίστηκαν στην ζωή της. Και έτσι η μικρή αρχίζει να αφηγείται την ζωή της…1950. Η Σοφία ζει σε ένα ορφανοτροφείο κάπου στην Μακεδονία, «Ακτή Παράδεισος». Ατίθαση, ασυμβίβαστη, αγοροκόριτσο, περνάνε τα χρόνια και κανένα ζευγάρι δεν την υιοθετεί. Ο πόνος της γίνεται μεγάλος όταν φεύγει η κολλητή της και αυτή μένει πίσω. Όμως, σύντομα ένα ευκατάστατο ζευγάρι την υιοθετεί και η Σοφία βρίσκεται σε ένα μεγάλο σπίτι, με δικό της κατάδικό της δωμάτιο, ρούχα, παιχνίδια και σε ένα από τα καλύτερα σχολεία της περιοχής. Ο μπαμπάς είναι καλός, της δείχνει την αγάπη του. Η μαμά, όμως, δεν την θέλει. Την μισεί. Και η μικρή Σοφία προσπαθεί να καταλάβει γιατί η μαμά είναι τόσο κακιά μαζί της; Το μεγάλο σπίτι μετατρέπεται αργά και σταθερά σε σπίτι της τρέλας. Μοναδικοί φίλοι της Σοφίας η δασκάλα που της κάνει μαθήματα και ο ανιψιός της ο Γουίλιαμ. Όμως, δύναμη για να αντιμετωπίσει την τρέλα της δίνουν οι δύο φανταστικοί της φίλοι, η Άννα Φρανκ και ο μικρός Πρίγκιπας. Αυτοί θα είναι δίπλα της μέχρι το τέλος. Μέχρι την στιγμή που θα πεθάνει.
Η Σοφία στο καινούργιο της σπίτι αποκτά επιτέλους «σταθερότητα», τουλάχιστον στην αρχή. Στο νέο της σχολείο, αν και η υποδοχή δεν είναι ιδιαίτερα ένθερμη, αποκτά σιγά – σιγά τα πατήματά της και γίνεται καλή φίλη με τον Γουίλιαμ. Το παιδί που όλοι τον έχουν στο περιθώριο, γιατί είναι μαύρος. Γιατί είναι υιοθετημένος. Γιατί οι γονείς του είναι δύο άντρες. Και κάπως έτσι η Σοφία έρχεται αντιμέτωπη με τον ρατσισμό και τον εκφοβισμό. Η ίδια δεν μπορεί να κατανοήσει γιατί είναι κακό κάποιος να είναι μαύρος, ή να έχει γονείς του ίδιου φίλου. Το παιδί χρειάζεται αγάπη, είτε από μία μαμά και έναν μπαμπά, είτε από δύο μαμάδες ή δύο μπαμπάδες. Μάλιστα, δεν ήταν λίγες οι φορές που σκέφτηκε ότι ο Γουίλιαμ είναι τυχερός γιατί τον αγαπάνε και οι δύο του γονείς, ενώ εκείνην όχι. Όσο για το χρώμα της είναι αδιανόητο να θεωρεί κάποιον διαφορετικό εξαιτίας αυτού. Όμως, η κοινωνία είναι σκληρή. Δεν δέχεται το διαφορετικό. Δεν δέχεται ό,τι δεν ταιριάζει με τους «ηθικούς» κανόνες που έχει ορίσει.
Η Σοφία μέσα στο σπίτι έρχεται αντιμέτωπη με την ψυχική διαταραχή της μητέρας της. Κρίσεις πανικού και φωνές, είναι καταστάσεις καθημερινές μέσα στο σπίτι. Καταστάσεις που δεν μπορεί να διαχειριστεί, καταστάσεις που ακόμα και σήμερα δυστυχώς προκαλούν ακραίες αντιδράσεις. Πόσο εύκολο είναι να αντιμετωπίσει ένα παιδί την αδιαφορία της μητέρας του; Μία αδιαφορία που φτάνει σε ακραίες εκδηλώσεις; Μία αδιαφορία που όχι μόνο πληγώνει, αλλά οδηγεί την μικρή σε ακραίες πράξεις; Πώς μπορεί να βρει τι είναι αυτό που κάνει την μαμά να θέλει να την διώξει; Να θέλει ίσως ακόμα και τον θάνατό της; Και ενώ η Σοφία προσπαθεί να την πλησιάσει, η μαμά κάνει ό,τι είναι δυνατό για να την απομακρύνει. Μόνη πηγή αγάπης ο μπαμπάς. Όμως, σταδιακά και αυτός αρχίζει να μην αντέχει άλλο τις εκρήξεις της γυναίκας του. Ένα μεγάλο μπαμ όλων, ένα ημερολόγιο κρυμμένο και όλα έρχονται στο φως. Και όλα ανατρέπονται.
Η αποκάλυψη της αλήθειας συγκλονίζει. Εκεί σταματάς το διάβασμα, κοιτάς τον ουρανό και λες «Ναι, έχεις δίκιο Σοφία. Τα παιδιά δεν πρέπει να πεθαίνουν. Ειδικά µε τον τρόπο που σκοτώθηκες εσύ. Τα παιδιά πρέπει να γελάνε, να ζεσταίνονται από σφιχτές αγκαλιές, να τρώνε παγωτό, να διαβάζουν βιβλία και να τα ζουν». Μου πήρε αρκετό διάστημα για να συνειδητοποιήσω τι ακριβώς συμβαίνει! Γιατί ναι, όλοι το ξέρουμε, όλοι έχουμε δει ρεπορτάζ και ντοκιμαντέρ, μαρτυρίες εμπλεκομένων, αλλά ποτέ δεν έχουμε δει την πλευρά ενός παιδιού. Και φυσικά σκέφτεσαι για άλλη μία φορά το πόσο ισχύει «υπεράνω υποψίας». Όμως, παράλληλα, σκέφτεσαι τι θα έκανες εσύ αν ήσουν στη θέση του μπαμπά της Σοφίας; Πόσο εύκολο είναι να θυσιάσεις κάτι που αγαπάς για το κοινωνικό καλό; Πόσο εύκολο είναι να μην πάρεις την λάθος απόφαση; Όσο για την μαμά! Απλά, μία τραγική ηρωίδα.
Η ιστορία της μικρής Σοφίας, μέσα από την καταπληκτική γραφή του Πυθαγόρα Ελευθεριάδη – η οποία προσφέρει ένα ολοκληρωμένο ψυχογράφημα των ηρώων, σε συγκινεί, σε ανατριχιάζει από τον φόβο και τον πόνο, σε καθηλώνει με την βία που υπάρχει, την κακοποίηση, την ψυχική διαταραχή, τον ρατσισμό, την απόρριψη της διαφορετικότητας και το κέρδος μέσω του θανάτου!
